Chúng ta vẫn luôn coi hạt tiêu đen chỉ đơn thuần là một loại gia vị mang lại hương vị tuyệt vời cho các món ăn mà quên mất đi vô vàn những lợi ích sức khỏe mà tiêu đen có thể mang lại. Bài viết dưới đây sẽ giúp chúng ta hiểu thêm về tác dụng của hạt tiêu đen.
Tổng quan về hạt tiêu đen
Định nghĩa
Tên thường gọi: Hạt tiêu đen
Tên gọi khác: Hồ tiêu, cổ nguyệt, hắc cổ nguyệt.
Tên khoa học: Piper nigri L.
Họ: Hồ tiêu (Piperaceae)
Hồ tiêu là một loại dây leo, thân dài, nhẵn không mang lông, bám vào các cây khác bằng rễ. Thân cây mọc cuốn, mang lá mọc cách. Lá như lá trầu không, nhưng dài và thuôn hơn. Có hai loại nhánh: Một loại nhánh mang quả và một loại nhánh dinh dưỡng, cả hai loại nhánh đều xuất phát từ kẽ lá.
Quả hình cầu nhỏ, chừng 20 – 30 quả trên một chùm, lúc đầu màu xanh lục, sau có màu đỏ, khi chín có màu vàng, đem phơi khô thành màu đen.
Hồ tiêu có nguồn gốc từ Ấn Độ. Ở Việt Nam, cây tiêu được trồng tại nhiều tỉnh miền Nam nước ta, nhiều nhất ở Châu Đốc, Hà Tiên, Phú Quốc, Bà Rịa, Quảng Trị.
Bộ phận dùng
Hạt tiêu đen: Người ta hái quả vào lúc thấy xuất hiện một số quả đỏ hay vàng trên chùm quả, nghĩa là lúc quả còn xanh. Những quả còn non quá chưa có sợ, rất giòn, khi phơi sẽ dễ bị vỡ vụn. Còn những quả khác khi phơi khô vỏ sẽ nhăn lại, màu sẽ ngả đen, do đó có tên gọi là hạt tiêu đen.
Ngoài ra, quả của cây tiêu cũng có thể chế biến thành hồ tiêu trắng hay hồ tiêu sọ.
Quy trình bào chế hạt tiêu
Tiêu được sơ chế với 2 dạng tiêu đen (chỉ phơi khô) và tiêu sọ (tiêu sọ, tiêu được phơi khô và ngâm và chế biến loại bỏ lớp vỏ màu đen).
Hạt tiêu đen được thu hoạch khi quả đã già đẫy có phần sọ tiêu bên trong, nhưng vỏ còn xanh hoặc có điểm vàng trong chùm quả. Sau khi được phơi khô, vỏ quả săn lại và cho màu đen như hạt tiêu đen chúng ta hay dùng.
Để có hạt tiêu trắng hay tiêu sọ, người ta thu hoạch lúc hạt tiêu đã chín đỏ, sau đó ngâm trong nước cho phần vỏ và thịt quả mềm ra rồi chà sát và lấy phần lõi còn lại (phần sọ). Sau khi được phơi nắng cho khô, tiêu sọ cho màu trắng ngả vàng hay xám, bề mặt không hoặc ít nhăn nheo so với tiêu đen.
Xét về hình thức thì tiêu trắng trông bắt mắt hơn hẳn tiêu đen. Hạt tiêu trắng qua quá trình ngâm tẩy làm mất đi lớp vỏ tinh dầu nên mùi thơm sẽ bị giảm đi và có mùi hơi nồng của quá trình lên men (ngâm tách lấy phần sọ).
Thành phần sinh học
Thành phần hoạt tính sinh học chính của tiêu là một alkaloid được gọi là piperine. Chất chiết xuất từ hạt tiêu đen cũng chứa nhiều đồng phân (dạng) khác của piperine được cho là có tác dụng tăng cường sức khỏe.
Các chất bổ sung có chứa chiết xuất hạt tiêu đen được sử dụng để thúc đẩy quá trình trao đổi chất và hỗ trợ giảm cân, ngăn ngừa tổn thương do oxy hóa, hỗ trợ chức năng miễn dịch và kích thích tiêu hóa.
Piperine cũng thường được kết hợp với curcumin và các thành phần bổ sung khác để tăng cường sự hấp thụ của chúng từ ruột. Nghiên cứu cho thấy rằng hợp chất này có thể làm tăng sinh khả dụng đường uống của nhiều loại thuốc và chất bổ sung.
Giá trị dinh dưỡng trong một thìa cà phê hạt tiêu đen tương đương 2,3 gram
- 5,8 calo
- 0,1-gram chất béo
- 0,5 milligram natri
- 1,5-gram carbohydrate
- 0,6-gram chất xơ
- 0,2-gram protein
- 0,3 milligram mangan (15% DV)
- 3,8 microgram vitamin K (5% DV
- 0.3-gram đồng (2% DV)
Hạt tiêu đen có tác dụng gì?
Tác dụng của hạt tiêu đen khi dùng liều nhỏ là làm tăng dịch vị, dịch tụy, hồ tiêu kích thích tiêu hóa, làm ăn ngon cơm. Dược liệu này được dùng để trị các bệnh về đường tiêu hóa cũng như các bệnh:
- Đau lạnh bụng, thổ tả, ăn không tiêu, đầy bụng, khó chịu dạ dày
- Chán ăn
- Loét dạ dày
- Đau bụng, tiêu chảy
- Trúng hàn, đau vùng tim, hen suyễn
- Chuột rút;
- Cúm, ho, nhức đầu, cảm lạnh
- Viêm phế quản.
Tiêu đen còn được dùng để chữa các bệnh về khớp như viêm khớp, kích thích trí não, trị các bệnh đau thần kinh và bệnh ghẻ. Hồ tiêu còn có tác dụng sát trùng, diệt ký sinh trùng và đuổi sâu bọ.
Cách dùng
Bạn có thể dùng 300-600 mg hạt tiêu đen một ngày, nhưng không nên vượt quá 1,5 g/ngày. Bởi vì khi dùng liều lớn, hạt tiêu đen có thể gây kích thích niêm mạc dạ dày, gây sung huyết và viêm cục bộ, gây sốt, viêm đường tiểu tiện, đi đái ra máu.
Piperin và piperidin độc ở liều cao, piperidin tăng huyết áp, làm tê liệt hô hấp và một số đầu dây thần kinh.
Một số lợi ích sức khỏe của hạt tiêu đen
Giàu chất chống oxy hóa, hỗ trợ ngăn ngừa các bệnh mạn tính nguy hiểm
Chế độ ăn uống hàng ngày của chúng ta bao gồm rất nhiều thực phẩm làm tăng mức độ độc hại ‘ gốc tự do ’ cho cơ thể. Việc dư thừa các nguyên tố độc hại này có thể làm hỏng các tế bào, khiến con người già đi nhanh hơn và gây ra một loạt các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, bao gồm bệnh tim mạch , ung thư , viêm khớp, hen suyễn và đái tháo đường
Hạt tiêu đen là một nguồn chất chống oxy hóa tuyệt vời. Chất chống oxy hóa là các phân tử giúp “quét sạch” các chất độc hại được gọi là “gốc tự do” trong cơ thể, giúp ngăn ngừa các tình trạng này.
Sức khỏe não bộ, chống trầm cảm
Chiết xuất hạt tiêu đen có khả năng tăng cường chức năng não, bao gồm cả khả năng tập trung và trí nhớ do tính chất chống oxy hóa.
Hạt tiêu cũng làm giảm sự thoái hóa thần kinh ở vùng hải mã.
Người ta cho rằng cách piperine giúp chữa bệnh Alzheimer là làm giảm tác dụng oxy hóa trên lipid, và cũng có thể giúp giảm hiện tượng ức chế sản xuất enzym acetylcholine.
Acetylcholine là chất dẫn truyền thần kinh giúp các tế bào giao tiếp với nhau. Chức năng của chất dẫn truyền thần kinh này rất quan trọng đối với khả năng ghi nhớ, tập trung, suy luận, chức năng nhận thức và phát triển các khớp thần kinh mới trong não. Các bệnh như Alzheimer, ADD và ADHD có thể là kết quả của việc thiếu acetylcholine.
Chiết xuất từ hạt tiêu đen cho thấy tác dụng chống trầm cảm như:
- Tăng sinh tế bào tiền thân thần kinh hồi hải mã
- Bảo vệ chống lại căng thẳng mãn tính nhẹ
- Tác dụng bảo vệ đối với tế bào u nguyên bào thần kinh
Ngăn ngừa bệnh tim, ổn định huyết áp
Mức cholesterol bất thường trong máu có liên quan đến các bệnh về tim mạch.
Lượng piperine có trong hạt tiêu đen có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim do tác động tăng cường lượng cholesterol trong máu một cách tự nhiên.
Các nhà khoa học đã chứng minh rằng Piperine có trong hạt tiêu đen đặc biệt làm giảm cholesterol LDL (xấu) hay chất béo trung tính trong máu đồng thời làm tăng cholesterol HDL (tốt). Như đã biết, sự tích tụ của cholesterol xấu và chất béo trung tính trong máu dẫn đến sự hình thành các mảng bám trên thành động mạch của bạn, dẫn đến các cơn đột quỵ hay đau tim. Trong khi đó, cholesterol tốt HDL lại có trách nhiệm loại bỏ cholesterol LDL qua thành động mạch.
Ngoài ra, hạt tiêu rất giàu vitamin C sẽ giúp tránh tăng huyết áp bằng cách tăng cường đào thải chì ra khỏi cơ thể.
Hàm lượng cao các khoáng chất thiết yếu như kali, canxi và sắt trong hạt tiêu đen nói chung là các hợp chất làm giảm huyết áp. Lý do cơ bản chính của huyết áp cao có thể liên quan đến lượng natri cao trong cơ thể. Hạt tiêu đen bao gồm một lượng không đáng kể kali, rất mạnh trong việc giảm tác động của mức natri cao hơn trong cơ thể.
Hỗ trợ tiêu hóa, có lợi cho dạ dày
Quá trình tiêu hóa thức ăn diễn ra thuận lợi nhờ hạt tiêu tăng cường bài tiết axit clohydric trong dạ dày. Một hệ tiêu hóa khỏe mạnh là điều kiện quan trọng nhất hạn chế táo bón, tiêu chảy hay đau bụng.
Thêm nữa, hạt tiêu còn hạn chế sự phát triển của khí trong đường ruột, tính cay của hạt tiêu khiến bạn khi ăn chúng sẽ đổ mồ hôi hay đi tiểu, nhờ đó đào thải được độc tố ra khỏi cơ thể. Toát mồ hôi cũng là một hình thức loại bỏ độc tố của cơ thể, giúp làm sạch các lỗ chân lông nhờ đó loại bỏ được được bụi bẩn đọng lại tại đó, thậm chí nó còn có thể loại bỏ nước quá mức tích tụ hay còn gọi là phù nề.
Khi đi tiểu, bạn có thể loại bỏ axit uric, urê, nước thừa, cũng như chất béo, vì 4% nước tiểu được cấu tạo từ chất béo.
Đối với tiêu hóa, kích thích tiêu hóa có thể giúp bạn giảm cân trong khi tăng toàn bộ hoạt động của cơ thể và ngăn chặn nhiều bệnh lý đường tiêu hóa cũng như ung thư đại trực tràng. Khả năng tống khí ứ ra ngoài là do hạt tiêu đen thực sự là một chất tiêu diệt, đẩy khí ra khỏi cơ thể bên trong theo chuyển động lành mạnh, đi xuống, thay vì ép lên trên theo cách nguy hiểm cũng như làm căng khoang ngực trên và các cơ quan quan trọng. Ngoài ra, hạt tiêu còn hạn chế việc hình thành khí trong cơ thể.
Có đặc tính chống viêm, có lợi cho các vấn đề về khớp
Piperine – chất có trong hạt tiêu đen có đặc tính chống viêm. Viêm mãn tính có liên quan đến một loạt bệnh, bao gồm cả các bệnh tự miễn dịch, chẳng hạn như viêm khớp dạng thấp .
Tính nóng của hạt tiêu đen làm ấm cơ thể, kích thích lưu lượng máu lưu thông mạnh hơn. Nhờ đó cải thiện tình trạng đau trong các bệnh về khớp. Và việc loại bỏ axit uric dư thừa trong cơ thể cũng giúp giảm đau trong bệnh khớp mạn tính hay viêm khớp cấp tính.
Tác dụng chống hen suyễn
Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng piperine có thể cải thiện bệnh hen suyễn bằng cách:
- Giảm phản ứng tăng phản ứng trong đường thở
- Ức chế sự xâm nhập của bạch cầu ái toan
- Ức chế sản xuất interleukin 4 và 5
- Ức chế hoạt động của tế bào lympho T
Tác dụng kháng khuẩn
Các nghiên cứu trong ống nghiệm cho thấy chiết xuất hạt tiêu đen trong nước có 75% hoạt tính kháng khuẩn chống lại vi khuẩn lấy từ khoang miệng của con người.
Hoạt tính này có thể hoạt động bằng cách ngăn vi khuẩn miệng sản sinh ra polysaccharide gọi là glucan cho phép vi khuẩn bám vào bề mặt răng.
Tác dụng kháng khuẩn của chiết xuất hạt tiêu đen có thể không mở rộng cho tất cả các vi khuẩn. Chất chiết xuất từ nước dường như không có hoạt tính diệt khuẩn đối với Helicobacter pylori, một loại mầm bệnh thường gây nhiễm trùng đường tiêu hóa ở người.
Có đặc tính chống ung thư
Hạt tiêu đen cũng chứa các đặc tính giúp cơ thể chống lại vi khuẩn gây ung thư.
Ngoài ra, một số nghiên cứu trong nhiều năm đã phát hiện ra rằng piperine làm giảm sự sinh sản của các tế bào ung thư vú, tuyến tiền liệt và ruột kết…
Piperine hay hạt tiêu đen cũng cho thấy tác dụng tích cực trong việc giảm thiểu tình trạng kháng đa thuốc ở tế bào ung thư, vốn có khả năng làm giảm hiệu quả của hóa trị liệu.
Giúp cải thiện hấp thu các chất khác tốt cho sức khỏe
Hạt tiêu đen cũng giúp cơ thể hấp thụ một số hợp chất có lợi, chẳng hạn như resveratrol, một chất chống oxy hóa thường có trong rượu vang đỏ, quả mọng và đậu phộng. Resveratrol cũng có thể bảo vệ một người khỏi phát triển các bệnh tim nghiêm trọng, ung thư, Alzheimer và đái tháo đường…
Tiêu thụ hạt tiêu đen hàng ngày cũng có thể cải thiện sự hấp thụ của curcumin, là thành phần hoạt chất trong nghệ, một gia vị chống viêm phổ biến; cải thiện sự hấp thụ beta-carotene của cơ thể, một hợp chất có trong rau và trái cây mà cơ thể bạn chuyển hóa thành vitamin A.
Hỗ trợ giảm cân
Không chỉ tăng cường tiêu hóa mà bề mặt hạt tiêu đen còn chứa các chất dinh dưỡng mạnh mẽ giúp phân hủy các tế bào mỡ. Hơn nữa, việc đào thải mồ hôi và đi tiểu nhiều cũng là một cách hiệu quả để loại bỏ các chất độc hại cũng như lượng nước dư thừa ra khỏi cơ thể. Những hoạt động trên đều góp phần vào quá trình hỗ trợ giảm cân. Việc bạn cần đó là nếm nếm thêm hạt tiêu vào các món ăn của bạn hàng ngày. Tuy nhiên không nên lạm dụng quá sẽ khiến cho nó phản tác dụng.
Cải thiện bệnh bạch tạng, có thể mang lại cho bạn làn da trong sáng
Một số nghiên cứu đã chứng minh hạt tiêu đen có tác dụng chữa lành phần nào đó bệnh bạch tạng – một tình trạng bệnh về da khiến một số vùng trên da mất sắc tố da bình thường và chuyển sang màu trắng.
Theo các nhà khoa học Anh, chính hàm lượng piperine trong hạt tiêu khuyến khích cơ thể tạo ra sắc tố cho làn da. Kết hợp điều trị tại chỗ bằng liệu pháp ánh sáng cực tím với piperine được các bác sĩ da liễu ưu tiên hơn so với các phương pháp điều trị bệnh bạch biến dựa trên hóa chất khác.
Piperine còn hạn chế khả năng ung thư da do bức xạ của tia cực tím cực mạnh.
Ngoài giúp bạn đổ mồ hôi cũng như giải phóng tất cả các độc tố khỏi da, tiêu đen còn có chức năng tẩy tế bào chết tuyệt vời. Hạt tiêu bất cứ khi nào được nghiền nát cũng như được dùng trong hỗn hợp tẩy tế bào chết trên mặt, giúp loại bỏ các tế bào da chết, khuyến khích tuần hoàn và cho phép cung cấp nhiều oxy và chất dinh dưỡng hơn trên da. Các chất chống vi khuẩn cũng như chống viêm giúp giữ cho da được bảo vệ khỏi nhiễm trùng giống như mụn trứng cá.
Lưu ý
Hạt tiêu đen thường an toàn khi chúng ta dùng làm gia vị (với lượng thường thấy trong thực phẩm). Tuy nhiên, tiêu đen còn có ở dạng thuốc (uống), dầu thoa lên da (thường an toàn). Uống một lượng lớn hạt tiêu đen, có thể vô tình đi vào phổi, đã được báo cáo là có thể gây tử vong, đặc biệt là ở trẻ em.
– Đối với người có rối loạn chảy máu: Piperine, một chất hóa học trong hạt tiêu đen, có thể làm chậm quá trình đông máu. Về lý thuyết, dùng tiêu đen với lượng lớn hơn lượng trong thực phẩm có thể làm tăng nguy cơ chảy máu ở những người bị rối loạn chảy máu; có thể gây ra các biến chứng chảy máu trong máu trong quá trình phẫu thuật.
Do đó, nên ngừng dùng hạt tiêu đen với lượng lớn hơn lượng trong thực phẩm ít nhất 2 tuần trước khi phẫu thuật.
– Đối với bệnh đái tháo đường: Hạt tiêu đen có thể ảnh hưởng đến lượng đường trong máu. Tiêu thụ hạt tiêu đen với lượng lớn hơn lượng trong thực phẩm có thể ảnh hưởng đến việc kiểm soát lượng đường trong máu ở những người mắc bệnh đái tháo đường (có thể cần điều chỉnh liều lượng thuốc điều trị đái tháo đường).
– Tương tác thuốc: Hạt tiêu đen có thể có tương tác với một số thuốc chữa bệnh khác như: Có thể làm tăng cyclosporine (thuốc ức chế miễn dịch); giảm đào thải lithium (một thuốc điều trị rối loạn tâm thần). Điều này có thể làm tăng lượng lithium trong cơ thể và dẫn đến các tác dụng phụ nghiêm trọng; thuốc trị đái tháo đường (dẫn đến lượng đường trong máu xuống quá thấp)…
Hạt tiêu đen có thể làm giảm tốc độ phân hủy gan của một số loại thuốc, có thể làm tăng nguy cơ mắc tác dụng phụ của một số loại thuốc như: Theophylline, bufuralol…
Tuy hạt tiêu đen mang đến nhiều công dụng tốt cho sức khỏe nhưng nếu ăn thường xuyên sẽ gây nên tác dụng ngược. Việc sử dụng quá nhiều loại hạt này sẽ dẫn tới một số vấn đề liên quan đến đường tiêu hóa như đau dạ day. Do trong hạt tiêu có tính đại ôn, vị cay nên khi dùng nhiều niêm mạc bị kích thích tăng tiết dịch vị dẫn tới đau dạ dày.
Bên cạnh đó, việc sử dụng quá nhiều hạt tiêu thường xuyên có thể khiến da khô và bị bong tróc. Nếu như bạn có làn da khô, thì nên tránh sử dụng nhiều hạt tiêu vì nó khiến tình trạng da khô hơn. Những ai đang gặp phải vấn đề về hô hấp cũng không nên sử dụng loại hạt này để tránh gây ra kích thích họng, hen.
Đặc biệt, hạt tiêu có tính rất nóng nên phụ nữ mang thai cần tránh xa để hạn chế tác dụng gây khó chịu trong những tháng đầu tiên của thai kỳ. Ngoài ra, theo quan điểm của y học cổ truyền nếu dùng vị cay nóng với lượng lớn trong thời kỳ mang thai sẽ làm tăng nguy cơ sảy thai. Riêng đối với phụ nữ cho con bú, hạt tiêu sẽ làm thay đổi mùi vị của sữa, mất sữa và gây ra một số vấn đề tiêu hóa ở trẻ.
Cho nên, bạn hãy chú ý chỉ sử dụng hạt tiêu đen với liều nhỏ và đúng cách sẽ giúp cho món ăn ngon hơn, điều trị một số tình trạng.
Tiêu đen có ngâm hóa chất hay không
Hạt tiêu đen có bị ngâm chất bảo quản không
Theo lý thuyết, tiêu đen không cần ngâm hóa chất để chế biến. Tuy nhiên, bạn nên chọn tiêu đen có đảm bảo nguồn gốc xuất xứ và quá trình chế biến, không ngâm tẩy qua hóa chất độc hại cho sức khỏe và không có dấu hiệu bị mốc hay ẩm ướt và nhiễm khuẩn.
