Đậu đen được xếp vào một trong các loại ngũ cốc vô cùng quen thuộc đối với người dân Việt Nam. Là loại đậu được biết đến có nhiều protein, chất xơ cùng với các dưỡng chất khác có lợi cho sức khoẻ. Ngoài vai trò là một loại thực phẩm ra, loại đậu này còn là nguyên liệu để chế biến thành các bài thuốc.
A. Đặc điểm của đậu đen
1. Mô tả
Đậu đen còn được gọi là đậu rùa vì bề ngoài cứng như mai, đậu đen thực chất là hạt ăn được của cây.
Cây thảo, mọc đứng, sống hàng năm, ngọn thường leo bám. Thân hình trụ nhẵn, lá mọc so le, hình bầu dục hoặc hình trứng. Cụm hoa mọc ở kẽ lá thành chùm dài 20 – 30 cm. Quả đậu, mọc thẳng dài 7 – 13 cm, chứa nhiều hạt đậu đen. Mùa quả từ tháng 7 – 9. Hạt hình thận, vỏ màu đen bóng có chiều dài 6 – 9 mm, chiều ngang từ 5 – 7 mm, chiều dẹt 3.5 – 6 mm. Rốn hạt màu sáng trắng.
Đậu đen có nguồn gốc từ châu Phi và sớm được đưa vào trồng từ thời cổ đại. Ở Việt Nam, loại đậu này được trồng nhiều ở miền trung, các tỉnh đồng bằng và trung du Bắc bộ.
2. Hàm lượng dinh dưỡng
Thành phần dinh dưỡng của 86g đậu nấu chín chứa khoảng:
- Năng lượng: 114 kilocalories
- Chất đạm: 7,62 g
- Chất béo: 0,46 g
- Carbohydrate: 20,39 g
- Chất xơ: 7,5 g
- Đường: 0,28 g
- Canxi: 23 mg
- Sắt: 1,81 mg
- Magiê: 60 mg
- Phốt pho: 120 mg
- Kali: 305 mg
- Natri: 1 mg
- Kẽm: 0,96 mg
- Thiamin: 0,21 mg
- Niacin: 0,434 mg
- Folate: 128 msg
- Vitamin K: 2,8 mg
Đậu đen cũng cung cấp nhiều loại dinh dưỡng thực vật như saponin, anthocyanins, kaempferol và quercetin, tất cả các hợp chất này đều có đặc tính chống oxy hóa.
Cũng giống như nhiều loại đậu khác, đậu đen chứa tinh bột, một dạng carbohydrate phức tạp. Tinh bột hoạt động như một kho dự trữ năng lượng đốt cháy chậm cho nên cũng được cơ thể tiêu hóa chậm, ngăn chặn sự gia tăng đột biến lượng đường trong máu.
B. Tác dụng của đậu đen
Đậu đen có thể sử dụng làm các món ăn như chè, cháo, súp hầm… Thì cũng được sử dụng trong 1 số bài thuốc nam có ích cho sức khỏe.
Chè đậu đen
1. Tác dụng của đậu đen theo Y học cổ truyền
Đậu đen có vị ngọt nhạt, tính bình, mát. Tác dụng bổ huyết, thanh nhiệt, lợi tiểu, giải độc.
2. Tác dụng của đậu đen theo Y học hiện đại
a. Làm chậm quá trình lão hóa
Vào thời cổ đại, phụ nữ đã chú ý nhiều hơn đến việc làm đẹp. Họ sử dụng loại đậu này như một loại thực phẩm thiết yếu để da dẻ căng mịn, tươi trẻ. Vì bản thân đậu đen chứa nhiều các loại vitamin A, C… những chất này cực kỳ hữu ích trong quá trình chống oxy hóa. Do đó giúp làm chậm quá trình lão hóa, duy trì sắc đẹp.
b. Điều hòa nội tiết tố ở phụ nữ
Estrogen được biết đến như là một hocmon nữ chính, duy trì sự mềm mại, nữ tính của cơ thể. Trong tự nhiên, có nhiều loại thực phẩm chứa hàm lượng cao estrogen có thể kể đến như mè đen, đậu nành, tỏi, các loại ngũ cốc trong đó có đậu đen.
c. Tăng cường miễn dịch, nâng cao sức đề kháng cho cơ thể
Loại đậu này rất giàu dinh dưỡng, đặc biệt protein, vitamin và khoáng chất. Đây là những yếu tố quan trọng góp phần cải thiện khả năng miễn dịch của cơ thể, tăng cường sức đề kháng, chống nhiễm trùng.
d. Ngăn ngừa táo bón
Đậu đen là loại thực phẩm chứa nhiều chất xơ. Chất xơ giúp xúc tiến quá trình tiêu hoá, giúp tống chất thải ra khỏi cơ thể mau chóng hơn và do đó giảm sự tồn tại của các chất độc trong cơ thể, ngăn ngừa táo bón.
e. Giảm cholesterol trong máu
Các acid béo không no trong đậu đen làm tăng các lipoprotein có tỷ trọng cao (HDL) vận chuyển cholesterol từ các mô đến gan thoái hoá. Do đó, sử dụng các chế phẩm từ ngũ cốc trong đó có đậu đen có tác dụng phòng và điều trị cholesterol máu cao.
f. Cải thiện tình trạng thiếu máu
Trong 100 g đậu đen chứa 1.9 mg Fe. Nó rất hữu ích cho nhóm người bị mất máu bởi chấn thương, hoặc cho phụ nữ giai đoạn hành kinh cũng như cho nhóm người tuổi vị thành niên đang trong giai đoạn phát triển.
C. Tác dụng của nước đậu đen
Để nhận những dưỡng chất đáng quý từ đậu đen, bạn có thể dùng trực tiếp đậu đen đã nấu chín hoặc uống phần nước. Theo đó, uống nước đậu đen rang đã là bí quyết làm đẹp tự nhiên của phụ nữ Á Châu từ bao đời nay, trong đó có cả Việt Nam.
Nước đậu đen rang
Rang đậu đen và hãm lấy nước uống là một trong những cách giải nhiệt nhanh, an toàn và mang lại nhiều công dụng tốt cho sức khỏe. Theo nhiều ý kiến thì 2 tác dụng nổi bật của nước đậu đen là giảm cân và thanh lọc cơ thể, giúp da sáng mịn, hạn chế sinh mụn. Ngoài ra, những lợi ích khác mà đậu đen đem lại còn bao gồm:
1. Duy trì xương khỏe mạnh
Đậu đen là loại thực phẩm mà thành phần dinh dưỡng bao gồm có nhiều chất đạm và chất xơ. Ngoài ra, thành phần hợp chất phốt pho, sắt, canxi, magiê, mangan, đồng và kẽm trong đậu đen đều góp phần xây dựng và duy trì cấu trúc xương cũng như sức mạnh của xương.
Thành phần hợp chất canxi và phốt pho rất quan trọng trong cấu trúc xương, trong khi sắt và kẽm đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức mạnh của xương cũng như độ đàn hồi của xương và khớp.
Nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị: cần khoảng 99% nguồn cung cấp canxi cho cơ thể, 60% magiê và 80% dự trữ phốt pho được chứa trong xương. Do đó, để phòng ngừa một số bệnh lý về xương khớp có thể nên duy trì uống nhiều nước đỗ đen rang.
2. Giảm huyết áp
Hoạt động duy trì lượng natri thấp trong máu là điều cần thiết để giữ huyết áp ở mức bình thường. Đậu đen có hàm lượng hợp chất natri thấp tự nhiên và chứa kali, canxi và magiê, tất cả đều có tác dụng làm giảm huyết áp một cách tự nhiên.
3. Quản lý bệnh tiểu đường
Nước đỗ đen có nhiều chất xơ giúp cải thiện đường huyết thấp hơn. Một cốc, hay 172 gam đậu đen nấu chín đóng góp 15 gam chất xơ.
Một số nghiên cứu đã tìm thấy những người mắc bệnh tiểu đường loại 1 ăn chế độ ăn nhiều chất xơ sẽ có mức đường huyết thấp hơn. Ngoài ra, những người mắc bệnh đái tháo đường loại 2 có thể cải thiện lượng đường trong máu, lipid và mức insulin.
Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đưa ra khuyến nghị 25 gam chất xơ mỗi ngày dựa trên chế độ ăn 2.000 calo. Điều này có thể giúp thay đổi tùy thuộc vào tổng lượng calo tiêu thụ.
4. Ngăn ngừa bệnh tim
Thành phần các chất trong đậu đen còn chứa: chất xơ, kali, folate, vitamin B6, và dinh dưỡng thực vật trong đậu đen, cùng với việc thiếu cholesterol, tất cả đều hỗ trợ sức khỏe tim mạch. Chất xơ có trong đậu đen giúp giảm tổng lượng cholesterol trong máu và giảm nguy cơ mắc bệnh tim.
Folate và Vitamin B6 có vai trò ngăn ngừa sự tích tụ của một hợp chất được gọi là homocysteine. Khi lượng homocysteine tích tụ quá nhiều trong cơ thể, nó có thể làm hỏng các mạch máu và dẫn đến các vấn đề về tim.
Hợp chất quercetin và saponin có trong đậu đen cũng giúp bảo vệ tim mạch. Quercetin là một chất chống viêm tự nhiên có tác dụng làm giảm nguy cơ xơ vữa động mạch và bảo vệ chống lại các tổn thương do cholesterol lipoprotein tỷ trọng thấp (LDL) gây ra.
Một số nghiên cứu này cũng khẳng định rằng saponin giúp giảm lượng lipid trong máu và cholesterol trong máu, ngăn ngừa tổn thương tim và mạch máu.
5. Ngăn ngừa ung thư
Selen là một khoáng chất không có trong hầu hết các loại trái cây và rau quả nhưng hợp chất này cũng có thể được tìm thấy trong đậu đen. Hợp chất selen cũng đóng một vai trò trong chức năng của enzym gan và giúp giải độc một số hợp chất gây ung thư trong cơ thể. Ngoài ra, hợp chất selen có thể có tác dụng ngăn ngừa viêm và giảm tỷ lệ phát triển của khối u.
Hợp chất saponin trong đậu đen giúp ngăn chặn tế bào ung thư nhân lên và lây lan khắp cơ thể. Hơn nữa, việc hấp thụ chất xơ từ trái cây và rau quả như đậu đen có liên quan đến việc giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng.
Đậu đen chứa nhiều hợp chất folate. Đây là hợp chất có vai trò tổng hợp và sửa chữa DNA, do đó ngăn chặn sự hình thành các tế bào ung thư do đột biến DNA.
6. Tiêu hóa khỏe mạnh
Do hàm lượng chất xơ của chúng, đậu đen giúp ngăn ngừa táo bón và thúc đẩy đường tiêu hóa khỏe mạnh. Chất xơ từ đậu đen cũng cung cấp nhiên liệu cho vi khuẩn lành mạnh trong ruột kết.
7. Giảm cân
Chất xơ trong thực phẩm đặc biệt là trong đậu đen thường được công nhận là một yếu tố quan trọng trong việc giảm cân và kiểm soát cân nặng bằng cách hoạt động như một tác nhân thúc đẩy trong hệ tiêu hóa của cơ thể. Thực phẩm trong đó có đậu đen giàu chất xơ có vai trò làm tăng cảm giác no sau khi ăn và giảm sự thèm ăn, khiến mọi người cảm thấy no lâu hơn so với việc sử dụng các loại sản phẩm khác. Do đó làm giảm lượng calo tổng thể.
Nhiều nghiên cứu đã gợi ý rằng việc tăng cường tiêu thụ các loại thực phẩm thực vật như đậu đen làm giảm nguy cơ béo phì, tiểu đường, bệnh tim và tỷ lệ tử vong nói chung, đồng thời thúc đẩy làn da và mái tóc khỏe mạnh, tăng năng lượng và giảm tổng trọng lượng.
8. Làm đẹp da
Ngoài chức năng sử dụng đậu đen làm thuốc thì nước đậu đen được dùng như một món ăn có tác dụng làm đẹp da hiệu quả. Đây có lẽ là món ăn khá phù hợp với phụ nữ. Hơn nữa 10 loại acid amin cần thiết trong đậu đen cũng có vai trò trong quá trình sản sinh collagen, giúp cho làn da trở nên săn chắc hơn.
D. Cách chế biến nước đậu đen
1. Chuẩn bị nguyên liệu và ngâm đậu đen với bột vỏ hàu
Nguyên liệu:
- Đậu đen: 100g
- Nước: 1 lít nước
Để mang lại hiệu quả tối đa cho loại nước đậu này thì điều mà chúng ta cần chú ý đầu tiên đó là:
- Mua đậu tại các cửa hàng thực phẩm uy tín, có ghi rõ nguồn gốc, xuất xứ
- Không chọn các loại đậu biến đổi gen
- Chọn đậu hạt săn chắc, không sâu, không mốc
- Sau đó, rửa sạch với nước để loại bỏ bụi bẩn.
- Cần thiết ngâm đậu với bột vỏ hàu Umikai khoảng 10 phút để loại bỏ tất cả vi lượng chất bảo quản, thuốc trừ sâu, các hóa chất độc hại cũng như vi khuẩn tồn tại trên hạt đậu.
- Với thị trường tràn lan nhiều thực phẩm bị phun chất bảo quản, thuốc trừ sâu nhầm giữ thực phẩm tươi lâu hơn thì đây là bước quan trọng quyết định nước đậu đen của bạn có thực sự tốt cho sức khỏe hay không? Hay rất có thể lại nạp thêm độc tố vào người.
- Bột ngâm thực phẩm sạch Umikai được chiết xuất hoàn toàn từ vỏ hàu thiên nhiên (không là hàu nuôi) khi hòa tan với nước sẽ tạo thành dung dịch kiềm có độ ph 12.5. Với hoạt chất Ion Canxi trong nước kiềm có độ pH rất cao này, thì nó có thể bóc tách gần như 100% các chất gây hại trên bề mặt hạt đậu.
- Chỉ cần ngâm 10 phút, sau đó yên tâm tiếp tục đem đậu đi rang mà không cần rửa lại với nước.
2. Thực hiện
- Bắc chảo lên, để lửa vừa, cho đậu đen vào rang, đảo liên tục để đậu không cháy. Rang đến khi trông thấy đậu ngả sang màu sáng và có mùi thơm đặc trưng thì tắt bếp.
- Sau khi rang chín đậu, trút đậu ra đĩa. Nấu 1 lít nước sôi, cho hết đậu đã rang vào nước và đun cho đậu sôi khoảng 10 phút.
- Sau 10 phút, bạn tắt bếp, đậy vung ủ thêm 15 phút nữa.
- Cuối cùng dùng rây lọc bỏ xác đậu, lấy phần nước để nguội rót vào chai để uống dần, bạn có thể để nước trong tủ lạnh.
Nước đậu sau khi nấu có thể bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh tối đa 24 giờ. Tránh việc để nước ở nhiệt độ phòng mà không đậy kín sẽ dễ gây tình trạng đau bụng khi uống phải.
E. Lưu ý khi uống nước đậu đen
Tác dụng của đậu đen mang lại cho cơ thể là rất nhiều. Tuy vậy, bạn không nên quá lạm dụng thức uống này để tránh làm ảnh hưởng đến sức khỏe.
Nhiều người có thói quen uống nước đậu đen thay nước, thế nhưng điều này vô tình lại gây cản trở việc hấp thụ các dưỡng chất khác trong cơ thể.
Bên cạnh đó, người mắc bệnh viêm đại tràng, người tì vị hư hay đang bị đi ngoài phân lỏng, tiêu chảy, tiêu hóa kém cũng không nên dùng đậu đen sẽ dễ khiến những tình trạng vừa nêu trở nặng hơn.
Đối với người khỏe mạnh không có bệnh lý như đã kể trên, ngày uống một ly là đủ. Trẻ nhỏ dưới một tuổi không nên sử dụng loại đậu này.
Chất phytate trong nước đậu đen sẽ làm cho khả năng hấp thụ sắt, kẽm, canxi trong thực phẩm khác bị giảm đi. Vì vậy, không sử dụng nước đậu đen khi ăn thực phẩm có chứa nhiều loại khoáng chất này, cách nhau ít nhất là 4 giờ.
Các loại đậu đặc biệt là đậu đen có chứa oligosaccharides được gọi là galactans. Đây là loại đường phức tạp mà cơ thể không thể tiêu hóa được vì nó thiếu enzym cần thiết – alpha-galactosidase. Do đó, ăn các loại đậu, bao gồm cả đậu đen, được biết là có thể khiến một số người bị đầy hơi và khó chịu ở ruột.
Hy vọng với bài viết này, Thực Phẩm Diệu Kỹ đã giúp bạn hiểu một cách tường tận về đậu đen và nước đậu đen rang.
Không chỉ có tác dụng hỗ trợ chữa bệnh, công dụng của nước đậu đen rang còn như một liệu pháp tự nhiên giúp bạn trẻ lâu hơn. Bạn có thể nấu đãi cả nhà món nước uống này, tuy nhiên hãy tham khảo kỹ lưu ý trước khi sử dụng nhé.
HÃY LIÊN HỆ NGAY ĐỂ ĐẶT HÀNG NHÉ !!!
