Sức mạnh của lá tía tô

Lá tía tô không chỉ là một loại rau xanh thêm vào bữa ăn hằng ngày mà còn là một loại thảo mộc đem lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, được sử dụng rất nhiều trong các bài thuốc đông y để chữa bệnh và làm đẹp. Tuy nhiên hiệu quả “tuyệt vời” đến dường nào và cách sử dụng thế nào để phát huy hết công suất của lá tía tô thì chúng ta cùng tìm hiểu nhé.

Đặc điểm cây tía tô

Cây tía tô (tên khoa học là Perilla ocymoides, Perilla frulesscens) còn được gọi là tô ngạnh, từ tô, tô ngạnh, tô diệp, tử tó thuộc họ Hoa môi Labiatae ( Lamiaceae).

Cây tía tô là loại cây thân thảo có chiều cao tầm 0,5 – 1 m. Toàn thân có lông. Lá tía tô có lông nhám, mép khía răng, mọc đối xứng. Hoa có màu trắng hoặc tím mọc thành xim co ở đầu cành. Quả hình cầu.

Cây tía tô có giá trị sử dụng cao. Vì vậy, được trồng phổ biến ở khắp mọi nơi, trải dài từ Ấn Độ sang Đông Nam Á.

+ Bộ phận dùng và thu hái

• Bộ phận dùng: Bao gồm lá, cành và quả
• Thu hái: Tùy theo mục đích sử dụng của từng bộ phận mà cây được thu hoạch trong những khoảng thời gian khác nhau. Ví dụ, nếu lấy lá, thời gian hái sau khi gieo hạt khoảng 2 tháng. Khi đó, chỉ nên hái lá già và chờ 1 tháng sau đó tiếp tục hái. Còn đối với lấy hạt, chờ cho đến khi cây tía tô già.

+ Thành phần hóa học

• Hạt tía tô: Có khoảng 40% lượng dầu bao gồm acid béo chưa bão hòa (acid alpha – linoleic).
• Lá tía tô: Chứa 0,2% tinh dầu với các thành phần chính như aldehyde, xeton, hydrocarbon, furan,…

Tía tô có khá nhiều loại: tía tô lá tím, tía tô lá xanh, tía tô mép lá quăn, tía tô mép lá phẳng, tía tô lá mặt trên xanh mặt dưới tím…

Trong Đông y, lá tía tô có vị cay, tính ôn, vào hai kinh phế và tỳ. Cây tía tô được biết tới với công dụng giải biểu, giải cảm, chống dị ứng, ngộ độc đạm cua cá, ho hen, an thai, ….

Ngày nay qua nghiên cứu, lá tía tô cho thấy hiệu quả trong điều trị bệnh Gout, giảm béo, điều trị rối loạn lipid máu, chống viêm, chống dị ứng hiệu quả, tác dụng tốt trong điều trị ung thư…

Ngoài ra, với giá trị dinh dưỡng cao, giàu vitamin A, C, giàu hàm lượng Ca, Fe, và P… tía tô có tác dụng làm đẹp da ít tốn kém, nhưng hiệu quả.

Lá tía tô thường được sử dụng tươi trực tiếp hoặc phơi khô, sấy khô có thể nghiền nhỏ thành bột tía tô.

Bột lá tía tô

Tác dụng của lá tía tô

Khả năng chống oxy hóa

Chất chống oxy hóa Aldehyde trong tía tô có tác dụng ngăn chặn gốc tự do hình thành và gây tổn thương đến các tế bào và DNA.

Giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh tim mạch

Lá tía tô giàu hàm lượng chất chống oxy hóa và acid béo không bão hòa omega – 3 có tác dụng làm giảm lượng cholesterol xấu. Từ đó giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch và ngăn ngừa chứng xơ vữa động mạch.

Hỗ trợ giảm đau, trị viêm xương khớp

Các hoạt chất tồn tại trong tinh lá tía tô có tác dụng giảm đau, hạn chế tình trạng viêm phát triển ở khớp, giúp điều trị viêm khớp dạng thấp và bệnh lupus.

Giúp đầu óc tỉnh táo và thư giãn

Nghiên cứu của Trung tâm Y tế Đại học Maryland chỉ ra, hoạt chất apigenin, acid caffeic và acid rosmarinic chiết xuất từ tía tô giúp phòng tránh và điều trị chứng trầm cảm. Đồng thời, còn có tác dụng kích thích nâng cao tinh thần, giúp đầu óc tỉnh táo, tâm trạng thoải mái và giảm stress.

Tác dụng hỗ trợ thần kinh

Sa sút trí tuệ là một thuật ngữ chung cho tình trạng mất trí nhớ, ngôn ngữ, khả năng giải quyết vấn đề và các khả năng nhận thức khác gây cản trở cuộc sống hàng ngày. Trong đó, bệnh mất trí nhớ nổi bật nhất là bệnh Alzheimer, được đặc trưng bởi sự hình thành các mảng beta-amyloid trong mô não. Axit béo Omega-3 có đặc tính chống oxy hóa và chống viêm đáng kể và là nguồn năng lượng cho não bộ, tăng cường chức năng nhận thức có thể được cung cấp từ chiết xuất lá tía tô và hạt của loài thực vật này.

Chữa rối loạn tiêu hóa, ngộ độc, đau dạ dày

Theo các nhà khoa học thì tía tô không chỉ có tác dụng giải cảm mà còn hỗ trợ điều trị các căn bệnh dạ dày, ngộ độc cua cá rất tốt nhờ vào hoạt chất tanin và glucosid.

Ở châu Á, lá tía tô được dùng làm rau thơm ăn kèm giúp tăng hương vị món ăn và đồng thời cũng là thuốc giải độc đối với ngộ độc thức ăn.

Lá tía tô có chứa tanin và glucosid, có tác dụng chống viêm, làm se vết loét, liền sẹo và giảm sự gia tăng axit dạ dày. Theo các bác sỹ chuyên khoa tiêu hóa, nếu dùng ở dạng nước sắc, lá tía tô không chỉ có tác dụng giảm đau, giảm dịch vị xuống mức bình thường ở những bệnh nhân đau dạ dày mà còn giúp bệnh nhân ăn ngon và ngủ tốt hơn.

Bên cạnh đó, lá tía tô có tác dụng giúp giảm bớt sự khó chịu trong dạ dày và ruột. Nhờ vào thành phần trong la tía tô gồm flavonoid, axit rosmarinic và acid caffeic. Nghiên cứu cho thấy tía tô có thể giúp cải thiện tình trạng đầy bụng, bụng sôi, cảm giác đầy,.. giúp tăng cường cơ vòng thực quản dưới, do đó ngăn ngừa trào ngược acid và chống co thắt (ngăn ngừa và giảm co thắt) hiệu quả.

Nếu mắc phải các tình trạng đau dạ dày, bạn có thể dùng lá tía tô ở dạng sắc để cải thiện vấn đề trên. Đối với các tình trạng đi ngoài hoặc rối loạn tiêu hoá, ngộ độc thực phẩm, bạn có thể dùng nước lá tía tô để hạn chế cơn đi ngoài hoặc nôn ói cực hiệu quả.

Trị ho và hen suyễn

Nổi bậc nhất không thể không kể đến công dụng trị ho, ho đòm, hen suyễn của lá tía tô. Loại lá này chứa các thành phần kháng viêm giúp làn dịu cơn viêm đau họng, cải thiện các bệnh về hô hấp và tăng cường hệ miễn dịch.

Một nghiên cứu đăng tải trên tạp chí Archives of Allergy and Immunology vào tháng 6 năm 2000 cho thấy, lá tía tô có ảnh hưởng nhất định lên bệnh hen suyễn, giúp tăng khả năng lưu thông khí và cải thiện chức năng của phổi, hỗ trợ điều trị hen.

Vào cuối tuần thứ tư, những bệnh nhân dùng dầu tía tô đã gia tăng đáng kể năng lực phổi và tăng cường khả năng lưu thông khí.

Các nhà nghiên cứu cho rằng dầu hạt tía tô có lợi cho bệnh hen suyễn, ngăn chặn sự sản xuất leukotriene, chất chống viêm có liên quan đến giảm chức năng hô hấp.

Tía tô có vị cay, tính ấm, nên khi đi vào các kinh tâm và phế, có tác dụng làm thoát mồ hôi, hạ khí, tiêu đờm. Ngoài ra tía tô còn có tác dụng chữa hắt hơi sổ mũi do viêm đường hô hấp trên (cảm mạo), sốt, ho rất tốt.

Nhiều nghiên cứu cũng đã chứng minh hiệu quả của tía tô trong điều trị chứng nhạy cảm, dị ứng theo mùa và hen suyễn.

Tất cả nhờ các thành phần tuyệt vời của nó bao gồm quercetin, acid alpha-lineolic, luteolin và rosmarinic acid, perilla có thể ức chế trực tiếp sự phóng thích histamine từ tế bào, giảm cytokine gây viêm và viêm da tiếp xúc.

Làm đẹp da

Tía tô có công dụng làm trắng da tuyệt vời vì vậy dùng tía tô là phương pháp làm đẹp tuyệt vời cho chị em phụ nữ.

Tía tô có hoạt chất priseril có tác dụng thanh lọc da, tẩy tế bào chết và cải thiện màu sắc cho làn da của bạn, giúp bạn có làn da trắng sáng tự nhiên.

Bên cạnh đó, lá tía tô giàu vitamin E giúp tẩy tế bào chết, tăng cường độ ẩm cho da, khiến da mềm mịn hơn.

Trị mụn, thâm nám

Nếu bạn là người có làn da khô sạm và hay có nốt thâm mụn hoặc thậm chí là mụn cóc (mụn cơm) khó chữa thì dùng bột tía tô sẽ rất phù hợp.

Trong lá tía tô có tính kháng viêm chống oxy hóa, sát khuẩn khá mạnh, lại tác động tới cơ thể theo cơ chế bài tiết mồ hôi nên bạn có thể dùng làm đẹp da từ bên trong lẫn bên ngoài.

Lá tía tô làm đẹp da, trị mụn từ bên trong: tía tô có thành phần chống oxy hóa, sát khuẩn, đồng thời kích thích bai tiết qua tuyến mồ hôi nên có tác dụng tăng cường bài tiết các chất độc, cặn bã dưới da ra ngoài từ đó giúp thu nhỏ lỗ chân lông, giúp da mịn màng, sáng hồng.

Làm dịu làn da bị kích ứng

Làn da bị mẩn đỏ, viêm da, mề đai dị ứng sẽ được làm dịu khi bạn đắp trực tiếp bã lá tía tô lên da hoặc đun nước uống. Theo nghiên cứu các thành phần hóa học chứa trong tía tô như Acid Rosmarinic, Quercetin, Acid Alpha – lineolic, Perilla, Luteolin có tác dụng ngăn chặn quá trình sản xuất histamin và giảm Cytokine, hạn chế xảy ra vấn đề viêm và dị ứng ở cơ thể, hỗ trợ làm dịu tình trạng da bị kích ứng và giảm viêm cực hiệu qủa.

Giảm cân

Lượng chất xơ cùng nhiều vitamin và khoáng chất thiết yếu có trong lá tía tô sẽ giúp bạn tăng cường trao đổi chất và giảm cân hiệu quả.

Theo các nghiên cứu tinh dầu trong bột tía tô có tác dụng đốt cháy mỡ thừa, ngăn ngừa hấp thu chất béo, giúp giảm cân, tác dụng tốt trong điều trị rối loạn mỡ máu.

Chế độ ăn kiêng với dầu tía tô giàu alpha-linolenat có lợi ích sức khoẻ, giảm cholesterol và triglyceride.

Một xu hướng giảm peroxidation lipid đã được quan sát thấy trong một nghiên cứu nhỏ với một sốngười tình nguyện khỏe mạnh, tiêu thụ 5g bột lá tía tô trong 10 ngày.

Giảm cân bằng lá tía tô hiện được nhiều người áp dụng thành công, giúp lấy lại vòng eo thon gọn. Nhờ sự tác động của những chất bổ dưỡng mà bạn có thể kích thích đốt cháy mỡ thừa hiệu quả

Điều trị bệnh Gout

Các nhà khoa học Nhật Bản đã nghiên cứu trong lá tía tô có chứa 04 hoạt chất giúp ức chế hiệu quả các emzym xanthine oxydase – loại emzym gây ra quá trình hình thành acid uric trong cơ thể người.

Bằng cơ chế này, tía tô có tác dụng giữ nồng độ acid uric trong máu luôn ở mức thấp tương đương sử dụng thuốc Allopurinol trong điều trị hạ acid uric máu ở bệnh nhân gout hiện nay.

Ngoài ra, trong tía tô chứa nhiều tinh dầu perilla- andehyt, limonen, CL- pinen và dihydrocumin có mùi thơm đặc biệt, và các hoạt chất adenin C5H5N5 và acginin C6H14N4O2 có tác dụng giảm đau chống viêm, giãn mạch, ngăn chặn quá trình nhiễm khuẩn một cách tự nhiên nên có tác dụng rất tốt trong các đợt cấp tính của bệnh gout.

Tác dụng với bà bầu

Suốt thời gian mang thai, khi bị cảm lạnh, cảm cúm, các bà bầu thường không dám dùng thuốc vì sợ ảnh hưởng đến thai nhi.

Trong trường hợp này, phụ nữ mang thai nên sử dụng lá tía tô để nấu cháo ăn sẽ giúp giải cảm rất tốt.

Bên cạnh đó, mẹ có thể lấy vỏ quýt, gừng và một nắm lá tía tô rửa sạch rồi cho vào nồi đun sôi với 1 chén nước. Với cách này, thai phụ nên uống khi còn nóng, sau đó đắp chăn để ra mồ hôi. Chỉ sau một lần áp dụng, mẹ bầu sẽ thấy triệu chứng cảm lạnh, cảm cúm giảm thiểu đáng kể.

Tuy nhiên, các mẹ bầu cần lưu ý chỉ nên dùng tía tô trong vòng 2-3 ngày để chữa cảm cúm, tuyệt đối không sử dụng dài ngày và không dùng thay nước uống hằng ngày vì có thể dẫn đến tăng huyết áp.

Ngoài ra khi mang thai, sự thay đổi nội tiết tố trong cơ thể sẽ khiến mẹ bầu bị nổi mụn trên mặt.

Với trường hợp này, thay vì sử dụng các loại kem trị mụn, các mẹ có thể tin tưởng vào khả năng làm đẹp của lá tía tô bởi lượng tinh dầu có trong nó có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm và làm sạch, sáng da rất tốt.