Khi nhắc đến Đà Lạt, không ai là không biết bông atiso – sản phẩm tinh túy của vùng đất sương mù, xứ xở muôn hoa. Không chỉ là loại trà quý được sử dụng mỗi ngày, bông atiso còn là vị thuốc, là một thực phẩm bổ dưỡng. Với nhiều lời khen ngợi được dành tặng, hãy cùng TPDK tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé!

1. Đặc điểm

a. Cây Atiso

Cây atiso có nguồn gốc từ Châu Âu, du nhập vào Đà Lạt từ đầu thế kỷ 20. Như vậy, có thể thấy, cây atiso có tiềm năng sinh trưởng. Thổ nhưỡng và khí hậu của Đà Lạt là hai điều kiện quan trọng, cần thiết để cho ra đời những cây Atiso tươi ngon nhất, với hàm lượng cynarine cao nhất tại Việt Nam.

Atiso là một loài cây lá gai lâu năm, có chiều cao tầm 1 – 1.2m. Cây đặc biệt phát triển tốt ở những nơi có khí hậu lạnh, phù hợp nhất là vùng đất Đà Lạt nước ta. Cây atiso có lá to dài, mọc so le, cuống lá ngắn. Còn quả atiso thì có màu nâu sẫm, nhẵn, bóng.

Bông atiso có màu tím lơ nhạt hoặc có thể là màu đỏ tím. Đây là bộ phận được sử dụng nhiều nhất của cây atiso. Bởi bông atiso với hàm lượng dinh dưỡng rất cao, mang đến nhiều giá trị sức khỏe tốt nhất cho con người.

b. Thành phần

Sử dụng bông atiso mỗi ngày sẽ giúp cung cấp khoảng 9.3% carbonhydrate, 1.5% chất xơ, rất ít chất béo và protein. Loại bông này, năng lượng cung cấp rất thấp, chỉ khoảng 40 – 50kcal nhưng lại rất giàu vitamin và chất khoáng như canxi, natri, kali, magie, phốt pho, lưu huỳnh cùng nhiều hợp chất có ích khác.

c. Thu hái và chế biến

Thông thường, cây atiso sẽ được gieo hạt vào tháng 10 – 11 và tiến hành xới trồng vào tháng 1 – 2. Có thể nói, việc chăm sóc loài cây này khá kỳ công, tốn sức đối với người trồng. Vốn dĩ cây atiso dễ xảy ra hiện tượng chết hàng loạt.

Tất cả bộ phận của cây atiso đều có các tác dụng riêng, nhưng bộ phận quý nhất vẫn là bông atiso. Thực tế, cây atiso chỉ ra hoa mỗi năm một lần vào mùa thu. Khi bông bắt đầu hé mở chính là thời điểm thu hoạch lý tưởng nhất. Vì nếu để trễ quá thì nụ sẽ bị cứng như gỗ.

Bông atiso sau khi thu hái về sẽ đem rửa sạch, thái nhỏ, loại bỏ phần nhụy rồi mang phơi nắng cho đến khi khô. Hoặc cho dược liệu vào chảo rang khô hay cho vào tủ sấy với nhiệt độ 60-65 độ C tầm 4 – 5 tiếng, để nguội sau đó đóng túi hút chân không, cũng có thể cho vào túi, buộc kỹ lại, cất giữ nơi thoáng mát, khô ráo, khi nào sử dụng thì mới lấy ra để dùng.

2. Lợi ích sức khỏe của bông Atiso

Việc sử dụng bông atiso mỗi ngày là lời khuyên của các chuyên gia sức khỏe dành cho người dùng. Bởi qua nghiên cứu, bông atiso được ghi nhận nhiều lợi ích nhất định đối với sức khỏe, trong đó chúng ta có thể kể đến:

•  Hỗ trợ chống viêm nhiễm, chống lão hóa:

Bông atiso với các hoạt chất chống oxy hóa chứa trong, có tác dụng mạnh mẽ trong việc thúc đẩy hoạt động của hệ miễn dịch, giúp tăng cường sức bền và độ đàn hồi cho thành mạch, đồng thời hạn chế nguy cơ đứt vỡ thành mạch.

•  Có lợi cho gan:

Atisô còn được sử dụng như các chất bổ dưỡng cho gan được áp dụng từ nhiều thế kỷ trước. Trong atisô có cynarin và silymarin, hai chất chống oxy hóa có khả năng cải thiện sức khỏe của gan bằng cách giảm độc tố và giúp loại bỏ chúng khỏi gan và cơ thể.

Một số nghiên cứu đã cho thấy những chất chống oxy hóa này có thể chủ động thúc đẩy tái phát triển và phục hồi các tế bào gan bị tổn thương.

Đối với những ai bị tổn thương gan do hút thuốc lá, uống nhiều bia rượu, dùng bông atiso chính là một giải pháp hữu hiệu để cải thiện tình trạng tốt nhất. Với các chất cynarin và silymarin chứa trong thì bông atiso rất có lợi cho gan, có khả năng hỗ trợ điều trị tốt một số bệnh lý về gan cũng như ngăn ngừa bệnh tốt hơn.

• Kích thích tiêu hóa, điều tiết tuyến mật:

• Giúp hạn chế các cholesterol xấu:

Nguy cơ đột quỵ và đau tim sẽ được giảm thiểu tốt nhất nếu như sử dụng bông atiso đều đặn mỗi ngày. Điều này đã được minh chứng, bởi qua kết quả nghiên cứu đã cho thấy, các thành phần hoạt chất trong bông atiso có khả năng làm giảm hàm lượng cholesterol xấu một cách cực kỳ hiệu quả.

• Giúp giảm huyết áp

Atiso có tác dùng gì với huyết áp? Atisô là một nguồn thực phẩm cực giàu kali, đây là một dưỡng chất có ảnh hưởng đến rất nhiều cơ quan trong cơ thể. Kali giúp bình thường hóa tác động của việc thừa muối, nguyên nhân gây ra bệnh tăng huyết áp. Vì vậy, atisô đóng vai trò như một loại thuốc làm giãn mạch và có lợi cho những người dùng thuốc tăng huyết áp để ngăn chặn tình trạng thiếu kali.

Ngoài ra, nếu bị bệnh tiểu đường, bạn cũng nên dùng atisô vì nó có thể giúp bạn ngăn ngừa các biến chứng liên quan đến huyết áp và giảm nguy cơ mắc bệnh nhồi máu cơ tim và bệnh mạch vành.

• Hạn chế nguy cơ mắc bệnh tim

• Hỗ trợ phòng ngừa các bệnh lý về ung thư:

Atisô là loại thực vật có hàm lượng chất chống oxy hóa cao nhất trong tất cả các loại rau. Ngoài ra, trong số 1.000 loại thực phẩm, atisô xếp thứ 7 về hàm lượng chất chống oxy hóa. Chất chống oxy hóa có thể miễn dịch chống lại tác động của các gốc tự do dẫn đến một số bệnh nguy hiểm trong cơ thể. Đặc tính chống oxy hóa này đến từ một số chất có trong atisô, trong đó có polyphenol. Các polyphenol có tính chất ngăn ngừa ung thư, nghĩa là chúng có thể làm chậm, ngừng hoặc hoàn toàn đảo ngược các ảnh hưởng của ung thư ở bất kỳ bệnh nhân nào.

Ngoài ra, khả năng chống oxy hóa của atisô cũng xuất phát hàm lượng quercetin và rutin cao trong nó. Đây là hai chất chống oxy hóa đặc biệt đã được chứng minh là có thể làm giảm nguy cơ phát triển ung thư.

Vitamin C cũng là một chất chống oxy hóa có rất nhiều trong atisô. Vitamin C có thể giúp bạn hạn chế mắc các loại bệnh như: viêm niêm mạc và xơ hóa, đồng thời giảm nguy cơ ung thư vú.

Cuối cùng, các nghiên cứu khác đã chỉ ra rằng chất chiết xuất từ ​​lá atisô có thể được sử dụng để gây ra apoptosis tế bào (chết tế bào) cũng như tăng sinh tế bào khi tiêm vào khối u ung thư. Có khả năng loại bỏ tế bào chết ra khỏi cơ thể hiệu quả nhưng lại không gây tác động xấu đến các tế bào khác của cơ thể. Nhờ đó có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh và ảnh hưởng của bệnh ung thư tuyến tiền liệt, ung thư vú và bệnh bạch cầu.

Các flavonoid trong atisô rất có ích trong việc giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư vú. Từ đó, công dụng của atiso trên việc phòng chống bệnh ung thư càng được tin tưởng và đáng để hy vọng.

Song song, việc sử dụng atiso đúng cách, với liều lượng hợp lý mỗi ngày còn giúp lọc máu, lợi tiểu, làm mát gan, an thần, tăng cường sức khỏe, ăn ngon, ngủ tốt, đẹp da,…

3. Lưu ý khi dùng bông Atiso

Bông atiso tốt cho sức khỏe là điều không ai có thể phủ nhận. Tuy nhiên, để quá trình dùng dược liệu đạt hiệu quả tốt nhất thì người dùng nên lưu ý một số vấn đề sau đây:

• Chỉ nên uống nước sắc bông atiso với lượng khoảng 0.5 lít trong một ngày, việc uống quá nhiều, quá liều lượng có thể khiến bạn bị chướng bụng.
•  Một số người nhạy cảm với những thành phần của atisô có thể bị dị ứng. Những bệnh nhân bị bệnh gan hoặc bệnh túi mật cũng không nên thêm các loại atisô vào chế độ ăn uống vì chúng có thể làm bệnh trầm trọng hơn.
• Nên tham khảo thêm ý kiến của thầy thuốc, chuyên gia bác sĩ trước khi dùng bông atiso để hỗ trợ điều trị cho các đối tượng, bệnh nhân đang mắc những bệnh lý về gan. Như vậy sẽ đảm bảo hiệu quả chữa bệnh và không gây ra các tác dụng không mong muốn.
• Nên chọn mua bông atiso ở những địa chỉ uy tín để đảm bảo chất lượng và tránh mua nhầm các sản phẩm kém chất lượng.
• Nếu bạn vô tình mua nhầm sản phẩm Atiso cũ, kém chất lượng, không rõ nguồn góc,… về dùng thì kết quả mang lại không được gì hết, đôi khi còn gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe hiện tại.
• Thực hiện sơ chế bông atiso thật sạch sẽ bằng bột rửa rau củ sạch Umikai để loại bỏ hết bụi bẩn, vi khuẩn, hóa chất tồn dư còn bám trên hoa trước khi sử dụng nấu nước hay chế biến.

4. Cách sử dụng bông Atiso hiệu quả

a. Trà Atiso

Để tiện lợi hơn trong việc sử dụng, bảo quản lâu dài thì bông atiso khô luôn là sự lựa chọn của người dùng. Thông dụng, tiện lợi, mang lại hiệu quả tốt, nấu nước bông atiso uống mỗi ngày vẫn luôn là cách dùng được ưa chuộng và áp dụng phổ biến nhất từ trước đến nay.

Đơn giản, mỗi ngày dùng khoảng nửa lạng atiso đã sấy khô đem rửa qua với nước. Sau đó, đun sôi dược liệu với 1 – 2 lít nước tầm 5 – 10 phút là được. Có thể sử dụng nước nấu bông atiso nóng, ấm hoặc để nguội cho vào ngăn mát tủ lạnh uống trong ngày sẽ rất thích.

Lưu ý: Trong quá trình nấu nước có thể thêm một ít đường phèn nếu thích ngọt. Nếu áp dụng uống nước bông atiso liên tục thì mỗi tháng nên tạm ngưng 3 – 5 ngày để đạt hiệu quả cao nhất.

b. Hoa atiso nấu lá dứa đường phèn

Đây là một thức uống khác từ hoa atiso giúp mát gan vô cùng hiệu quả. Vào ngày hè oi bức, trà atiso nấu cùng lá dứa cho thêm chút đường phèn sẽ là thứ thức uống vô cùng tuyệt vời để giải nhiệt, làm mát cơ thể.

Làm sạch bông atiso với bột Umikai.

Cho hoa vào nồi cùng với lá dứa rồi đun sôi trong khoảng 4-5 tiếng. Chúng ta có thể dùng nồi áp suất để tiết kiệm thời gian.

Sau khi hoa mềm thì vớt ra, tiếp đến cho đường phèn vào đun đến khi tan hết thì tắt bếp. Món trà này sẽ trở nên ngon hơn khi uống lạnh.

c. Tăng cường lưu thông khí huyết với bông atiso hầm chân giò

Tăng cường lưu thông khí huyết với bông atiso hầm chân giò

Atiso có thể được chế biến thành nhiều món đơn giản nhưng vô cùng ngon miệng và bổ dưỡng.

Những người bị bệnh tim, khí huyết kém lưu thông được khuyên nên sử dụng canh bông atiso hầm chân giò khoảng 1 lần/tuần để giảm thiểu những triệu chứng của bệnh, tăng cường sức khỏe

Nguyên liệu: 

• 1 bông atiso
• ½ chân giò
• 1 củ cà rốt
• ½ quả ớt chuông cùng các gia vị cần thiết.

Chuẩn bị: 

• Chân giò làm sạch, chặt nhỏ, rửa sạch
• Sơ chế bông atiso. Ớt chuông và cà rốt thái miếng. Rửa sạch
• Ngâm lần lượt bông atiso, ớt chuông, cà rốt khoảng 10 phút với dung dịch rửa rau củ quả sạch Umiikai.
• Vớt ra, bỏ chân giò vào ngâm tiếp tục 15 phút
• Bột vỏ hàu Umikai giúp khử mùi và làm sạch các vi khuẩn, cặn bẩn, chất bảo quản trên bề mặt thực phẩm mà không làm mất chất dinh dưỡng.

Chế biến: 

• Luộc chân giò qua với nước sôi.
• Hầm chân giò, khi nào nhừ thì bỏ hoa atiso, ớt chuông và cà rốt vào hầm chung cho đến khi các nguyên liệu chín mềm.
• Thêm chút gia vị rồi tắt bếp.
• Ăn cùng với cơm nóng hoặc làm món canh đều vô cùng phù hợp.

d. Canh bông atiso hầm táo đỏ

Nhắc đến các món ăn với bông atiso tươi, không thể không nhắc đến canh atiso hầm táo đỏ. Với công dụng nhuận phổi, mát gan, món ăn này thường được nhiều gia đình sử dụng, người già hay trẻ nhỏ đều có thể ăn được.

Nguyên liệu:

• 2 bông atiso
• 300g xương đuôi heo
• 200g thịt thăn
• 10g hạnh nhân
• 5 trái táo đỏ
• 2 củ cà rốt

Chuẩn bị: 

• Xương đuôi heo, thịt thăn làm sạch, chặt nhỏ, rửa sạch
• Sơ chế bông atiso và cà rốt thái miếg. Rửa sạch
• Ngâm lần lượt bông atiso, cà rốt, táo đỏ, hạnh nhân khoảng 10 phút với dung dịch rửa rau củ quả sạch Umiikai.
• Vớt ra, bỏ xương đuôi heo và thịt thăn vào ngâm tiếp tục 15 phút
• Bột vỏ hàu Umikai giúp khử mùi và làm sạch các vi khuẩn, cặn bẩn, chất bảo quản trên bề mặt thực phẩm mà không làm mất chất dinh dưỡng.

Chế biến:

• Cho xương và thịt vào luộc qua rồi bỏ nước đi.
• Bỏ tất cả các nguyên liệu đã được sơ chế vào nồi và hầm khoảng 1 giờ, thêm gia vị sao cho vừa ăn và tắt bếp.
• Nên dùng canh khi còn nóng để gia tăng hương vị.

Atisô có nhiều lợi ích đối với sức khỏe như phòng ngừa ung thư, bệnh tim, loãng xương…Vì vậy, trà atiso hay các món ăn hầm với bông atiso đã trở thành bí quyết yêu thích của nhiều người với giá trị sức khỏe mà nó mang lại.

Hi vọng với bài viết này Thực Phẩm Diệu Kỹ đã giúp bạn hiểu rõ hơn bông atiso. Ngoài ra còn chỉ bạn cách chế biến các món từ bông atiso tốt cho sức khỏe đúng cách giúp bạn có thể đưa ra sự lựa chọn an toàn nhất cho sức khỏe của bạn và gia đình.