Hạt nêm hay bột ngọt đều là gia vị rất quen thuộc và phổ biến trong nấu ăn của người Việt. Nếu để so sánh ăn hạt nêm và bột ngọt, chúng ta cần hiểu bản chất của từng loại là gì và sử dụng như thế nào cho an toàn.
Bột ngọt là gì?
Bột ngọt hay còn gọi là mì chính, là sản phẩm được chiết xuất trong quá trình lên men từ các nguyên liệu tự nhiên như mật mía đường, tinh bột ngũ cốc (khoai mì).
Trong bột ngọt chứa muối của acid glutamic, là một chất cần thiết trong quá trình dẫn truyền thần kinh. Tuy nhiên, dư thừa acid glutamic có thể khiến tế bào thần kinh thoái hóa, dẫn đến nguy cơ mắc bệnh suy giảm trí nhớ Alzeimer.
Dù vậy, bột ngọt nếu chỉ dùng vừa đủ lượng để nêm nếm thì acid glutamic sẽ được hấp thụ hết ở ruột, và không gây nguy hiểm cho con người. Lượng glutamade cần để gây nguy hại đến não người phải vượt quá mức 150g.
Ngoài ra, trong bột ngọt chứa 13% muối natri, dùng quá nhiều sẽ dẫn đến nguy cơ mắc các bệnh cao huyết áp, tim mạch.
Hương vị của bột ngọt cũng khiến người dùng có xu hướng nêm muối tinh nhiều thêm, do đó hãy sử dụng bột ngọt vừa đủ, không lạm dụng, và giảm bớt lượng muối khi nêm nếm với bột ngọt.
Bột ngọt chỉ là 1 gia vị có tác dụng điều vị, không có giá trị dinh dưỡng, nó có thể biến đổi thành chất gây hại ở nhiệt độ 300 độ C (nhiệt độ nấu ăn thông thường chỉ đạt đến khoảng 260 độ C).
Tuy được chứng nhận an toàn trong điều kiện sử dụng nấu ăn thông thường và không lạm dụng, nhiều người tiêu dùng đã có xu hướng quay lưng với bột ngọt sau khi nghe các thông tin về tác hại của bột ngọt với hệ thần kinh và sức khỏe.
Hạt nêm là gì?
Hạt nêm chứa nhiều nguyên liệu trong thành phần, trong đó thành phần không thể thiếu là bột ngọt (chất điều vị 621) và 2 chất điều vị 627 và 631 (còn gọi là chất siêu bột ngọt với độ ngọt gấp 10 – 15 lần bột ngọt thông thường).
Vị ngọt của hạt nêm chủ yếu là từ các chất điều vị này chứ không đến từ “xương hầm và thịt” như thường được quảng cáo (nếu có thì là bột thịt chứ không phải được cô đặc từ nước hầm xương và thịt vì như thế thành phẩm sẽ rất mau hư, khó bảo quản ở nhiệt độ thường).
Cả 3 chất điều vị 621, 627 và 631 đều nằm trong danh mục phụ gia được phép sử dụng trong thực phẩm, nhưng nếu dùng quá nhiều thì cũng không thực sự tốt cho sức khỏe, có thể gây những tác dụng phụ khó lường.
Nên ăn hạt nêm hay bột ngọt?
Nên ăn hạt nêm hay bột ngọt
Nhiều người có xu hướng ưa sử dụng hạt nêm hơn vì bột ngọt bị cho là làm tăng nguy cơ mắc bệnh Alzeimer, giảm trí nhớ. Tuy nhiên, chưa có bằng chứng khoa học nào chứng minh chắc chắn điều này.
Xét về yếu tố dinh dưỡng thì bột ngọt và hạt nêm đều không cần thiết để bổ sung vào chế độ ăn hàng ngày.
Hạt nêm thực sự không tốt hơn bột ngọt, vì bản thân nó cũng chứa bột ngọt (mì chính) trong thành phần, và cả các chất siêu bột ngọt.
FDA coi việc bổ sung bột ngọt vào thực phẩm là “thường được công nhận là an toàn” (GRAS) nếu chỉ dùng như gia vị nêm nếm thông thường (dùng ở lượng nhỏ), bạn cũng nên dùng theo liều lượng được khuyến cáo, tránh tình trạng bị “say bột ngọt”.
Nếu để an toàn tuyệt đối, tốt nhất người tiêu dùng nên hạn chế cả 2 loại. Còn nếu hạt nêm và bột ngọt thực sự không thể thiếu trong bữa ăn hàng ngày (vì sở thích, thói quen và để món ăn đậm đà thơm ngon hơn) và phải chọn 1 trong 2 thì cân nhắc:
- So với hạt nêm thì bột ngọt có vẻ “tự nhiên” hơn nhiều khi xem xét thành phần nguyên liệu. Hạt nêm với thành phần “phức tạp” hơn thì người tiêu dùng càng khó nắm bắt và kiểm soát hơn về tính an toàn.
- Khi dùng hạt nêm, ngoài tạo vị ngọt cho món nấu thì nó còn cộng thêm vị mặn. Dùng nhiều hạt nêm có thể khiến người dùng bỏ qua thói quen nêm nếm thêm muối ăn, từ đó lâu dần rất dễ dẫn đến thiếu hụt i-ốt.
- Những người bị dị ứng với bột ngọt thì cũng không ăn được hạt nêm. (Cần lưu ý đặc biệt với phụ nữ mang thai 3 tháng đầu và trẻ sơ sinh).
Chỉ nên thêm hạt nêm, bột ngọt sau khi tắt bếp 10 giây, tránh trường hợp nhiệt độ cao làm chúng tạo ra các chất gây hại.
Kết luận
Bất kỳ loại gia vị nào cũng có điểm mạnh và điểm yếu của riêng nó. Cần phải hiểu rõ về tính chất của chúng một cách khoa học mới giúp chúng ta có thể vừa nấu ăn ngon lại đảm bảo sức khỏe gia đình. Sử dụng các loại gia vị một cách thông minh, với liều lượng phù hợp, không nên lạm dụng quá và có cái nhìn khoa học sẽ làm các bạn yên tâm hơn trong chính bữa ăn của mình.
Hy vọng với bài viết này, Thực Phẩm Diệu Kỹ đã giúp bạn hiểu một cách tường tận về hai loại gia vị bột ngọt và bột nêm để có thể đưa ra sự lựa chọn an toàn nhất cho sức khỏe của bạn và gia đình.
